سرفصل های درسی دوره دکتری Ph.D روابط بین الملل

 

---

دانلود سرفصل های دکتری رشته روابط بین الملل

نمایش

دانلود

---

دانلود سرفصل های دکتری رشته علوم سیاسی

نمایش

دانلود

---

برنامه آموزشی / دوره دکتری روابط بین الملل

گروه : علوم انسانی / کمیته تخصصی : علوم سیاسی / رشته : روابط بین الملل / دوره : دکتری

 شورای عالی برنامه ریزی در دویست و شصت و ششمین جلسه مورخ ۱۶/۸/۱۳۷۲ بر اساس طرح دوره دکتری روابط بین الملل گه توسط کمیته تخصصی علوم سیاسی گروه علوم انسانی شورای عالی برنامه ریزی تهیه و به تایید این گروه رسیده است، برنامه آموزشی این دوره را در سه فصل (مشخصات کلی، برنامه و سرفصل دروس) بشرح پیوست تصویب کرد و مقرر میدارد:

ماده ۱) برنامه آموزشی دوره دکتری روابط بین الملل از تاریخ تصویب برای کلیه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور که مشخصات زیر را دارند لازم الاجرا است.

الف : دانشگاهها و موسسات آموزش عالی که زیر نظر وزارت فرهنگ و آموزش عالی اداره میشوند.

ب : موسساتی که با اجازه رسمی وزارت فرهنگ و آموزش عالی و بر اساس قوانین، تاسیس میشوند و بنابراین تابع مصوبات شورای عالی برنامه ریزی می باشند.

ج : موسسات آموزش عالی دیگر که مطابق قوانین خاص تشکیل میشوند و باید تابع ضوابط دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران باشند.

ماده ۲) از تاریخ ۱۶/۸/۱۳۷۲ کلیه دوره های آموزشی و برنامه های مشابه موسسات در زمینه دکترای روابط بین الملل در همه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی مذکور در ماده ۱ منسوخ میشوند و دانشگاهها و موسسات آموزش عالی یاد شده مطابق مقررات می توانند این دوره را دایر و برنامه جدید را اجرا نمایند.

ماده ۳) مشخصات کلی و برنامه درسی و سرفصل دروس دوره: دکتری روابط بین الملل

در سه فصل جهت اجرا به وزارت فرهنگ و آموزش عالی ابلاغ میشود. رأی صادره دویست و شصت و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ ۱۶/۸/۱۳۷۳ در مورد برنامه آموزشی دوره دکتری روابط بین الملل

۱) برنامه آموزشی دوره دکتری روابط بین الملل که از طرف گروه علوم انسانی پیشنهاد شده بود با اکثریت آراء بتصویب رسید.

 رأی صادره دویست و شصت و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ ۱۶/۸/۱۳۷۳ در مورد برنامه آموزشی دوره دکتری روابط بین الملل صحیح است بمورد اجرا گذاشته شود.

دکتر سید محمدرضا هاشمی گلپایگانی ، وزیر فرهنگ و آموزش عالی

رونوشت : به معاونت آموزشی وزارت فرهنگ و آموزش عالی جهت اجرا ابلاغ میشود.

سید محمد کاظم نائینی ، دبیر شورای عالی برنامه ریزی

 ۱؛  مقدمه : ضرورت و اهمیت دوره

تحولات سریع و شگرف دهه پایانی قرن بیستم در عرصه های مختلف سیاست و روابط بین الملل، که منجر به فروپاشی امپراطوری عظیم اتحاد جماهیر شوروی، استحاله کمونیسم در اروپای شرقی، پایان جنگ سرد و بروز بحران های سرنوشت ساز در گوشه و کنار جهان گردید، بسیاری از مفاهیم، فرضیه ها و نظریه ها را در قلمرو روابط بین الملل دستخوش تغییر و تحول کرده است. امروزه بشریت شاهد دگرگونی های فاحشی در الگوها و انگیزه های رفتاری دولتها، باورها و برداشت ها، قواعد و قالب ها، ملاک ها و معیارها در سطح بین المللی می باشد و نظم نوینی در شرف تکوین است که ابعاد و آثار آن هنوز ناشناخته است. اساتید، دانش پژوهان، مولفان در نوعی خلاء تئوری پردازی و علمی گرفتار آمده اند و بسیاری از نوشته ها و تالیفات محصول دوران جنگ سرد به سرعت رنگ و بوی کهنگی بخود می گیرد.

پایان جنگ سرد بر تمام مقولات و نظریه های روابط بین الملل، ساختار قدرت جهانی، عرصه های جدید تعارض، نقش سازمان ملل متحد در حفظ صلح و امنیت جهانی، مناطق بحرانی، روابط شمال و جنوب، تهاجم فرهنگی، دخالت های اقتصادی، همگرایی و واگرایی، ظهور بازیگران جدید، امنیت ملی، حاکمیت ملی و الگوهای نظام جهانی تاثیر گذاشته است.

بدون شک جهان سوم و کشورهایی نظیر ایران به علت شرایط خاص ایدئولوژیکی و ژئوپلتیکی بیش از دیگران در معرض امواج کوبنده این تحولات قرار دارد. تربیت متخصصین برجسته که توانایی تحقیق در پدیده ها مسائل پیچیده جهان معاصر در موضوعات مختلف و گسترده روابط بین الملل در سطوح عالی دکتری را داشته باشند، بیش از هر زمان محسوس و ملموس است و منافع ملی ما در گرو آن می باشد.

نکته قابل ذکر در این مقدمه آن است که قلمرو روابط بین الملل تقریباً از تمام دانش های علوم اجتماعی و انسانی مانند جامعه شناسی، روانشناسی، علم حقوق، علم سیاست، علم اقتصاد، تاریخ، هنر، ادبیات و حتی علوم دقیقه (ریاضی و فیزیک) بهره می گیرد، و هم از این روست که این مقوله در فرهنگ سیاسی غرب به عنوان چند «دیسیپلینی» Multidisciplinary یا  Interdisciplinary تلقی می گردد. یعنی علمی که از رشته ها و نظام های مختلف دانش بشری بهره می جوید.

ساختار کلی دوره دکتری روابط بین الملل در این آئین نامه پیشنهادی نیز با عنایت به ملاحظات فوق تنظیم و تدوین گردیده است. در این آئین نامه پس از تبیین هدف دوره، شرایط عمومی و اختصاصی و فهرست کلی دروس در گروههای چهارگانه درسی تعیین و تنظیم گردیده است.

 ۲؛  تعریف و هدف :

دوره دکتری روابط بین الملل بالاترین مقطع تحصیلی در این رشته تخصصی است که زمینه آموزش، ارتقاء بینش و تربیت اساتید و پژوهشگران در مسائل و فراگردهای عمده بین المللی و سیاست خارجی را فراهم می آورد.

۳؛  شرایط عمومی داوطلبان ورود به دوره :

۱) داشتن شرایط عمومی ورود به آموزش عالی طبق مقررات جاری وزارت فرهنگ و آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران.

۲) داشتن دانشنامه علمی کارشناسی ارشد یا بالاتر در رشته های روابط بین الملل یا علوم سیاسی از دانشگاههای معتبر داخلی و خارجی.

۳) حداقل میانگین ۱۵ از ۲۰ یا معادل آن در دوره کارشناسی ارشد.

۴) شرکت در آزمون کتبی ورودی.

۵) شرکت در مصاحبه حضوری.

تبصره الف: فارغ التحصیلان رشته های مشابه گروه آموزشی مربوطه به شرط موفقیت در آزمون ورودی و مصاحبه حضوری، با تشخیص گروه تخصصی روابط بین الملل برای ورود به دوره باید واحدهای پیش نیاز را با موفقیت طی کنند.

تبصره ب: مدارک علمی داوطلبان فارغ التحصیل دانشگاههای خارج باید به تائید وزارت فرهنگ و آموزش عالی رسیده باشد.

تبصره ج: فارغ التحصیلانی که دوره کارشناسی ارشد را بدون نگارش رساله طی کرده اند ملزم به ارائه معرفی نامه از حداقل دو نفر از استادان قبلی مبنی بر تائید صلاحیت توانائی ادامه تحصیل، پژوهش و نگارش رساله در سطح دوره دکتری روابط بین الملل می باشند.

۴؛  شرایط اختصاصی، ساختار و شکل دوره

الف؛  رشته روابط بین الملل بنا به طبیعت، ماهیت و قلمرو آن، در سه گـروه درسی به شرح زیر پوشش داده می شود:

۱) روابط سیاسی بین المللی (با تأکید بر سیاست و امنیت بین الملل)

۲) روابط حقوقی بین المللی (با تأکید بر حقوق و سازمانهای بین المللی)

۳) روابط فرهنگی و اقتصادی بین المللی (با تأکید بر مبادلات فرهنگی و تجاری بین المللی)

ب؛  دروسی که در هر یک از گروههای درسی فوق قرار دارد به شرح جداول پیوست است.

ج؛  دانشجویان دوره دکتری باید علاوه بر دروس عمومی مشترک، حداقل دو درس اصلی از هر گروه به علاوه یک درس اختصاصی کاربردی در مطالعات منطقه ای را بطور اجباری و بقیه دروس را تا سقف ۳۰ واحد بصورت اختیاری طی کنند.

(۱) دروس مشترک اجباری ……….   ۱۶ واحد

 (۲) دروس اختیاری ……….   ۱۰ واحد

 (۳) مطالعات منطقه ای ……….   ۴ واحد

 (۴) رساله دکتری ……….   ۲۲ واحد

   جمع ۵۲ واحد

د؛  دانشجویان دوره دکتری روابط بین الملل موظفند حداقل در یک منطقه جغرافیایی مطالعات و پژوهش های خود را بصورت کاربردی متمرکز کنند. منظور از کاربردی، توجه خاص به منافع و مصالح و روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران در یکی از مناطق عموه جغرافیایی دنیاست.

هـ؛  دروس اختیاری با توجه به امکانات و موجود بودن استاد واجد شرایط و حد نصاب دانشجو و با توجه به اولویت ها ارائه خواهد شد. در صورت لزوم دانشجویان می توانند برخی از دروس خود را با موافقت گروه تخصصی در دانشگاههای دیگر که دارای رشته مشابهی در سطح دکتری می باشند طی کنند.

۵؛  امتحان جامع دوره دکتری تخصصی روابط بین الملل

الف؛  براساس آئین نامه آموزشی دوره تحصیلات تکمیلی مصوب آذرماه ۱۳۶۸ شورایعالی برنامه ریزی دانشجویان پس از طی موفقیت آمیز دوره آموزشی (اخذ نمره قبولی در دروس اجباری و اختیاری) در امتحان جامع، که بصورت کتبی و شفاهی برگزار می شود، شرکت می کنند.

ب؛  امتحان جامع از سه گروه درسی یاد شده در ماده ۴ بالا، به علاوه یک منطقه جغرافیایی بنا به پیشنهاد دانشجو برگزار می شود.

ج؛  در صورت موفقیت در امتحان جامع، دانشجو به عنوان داوطلب موقت دوره دکتری روابط بین الملل شناخته می شود.

د؛  داوطلبان موقت باید در فرصت مناسب موضوع تحقیق رساله دکتری خود را طبق ضوابط تنظیم و جهت تصویب به گروه تخصصی و شواریعالی تحقیقات دکتری ارائه نمایند. پس از قطعی شدن موضوع رساله و تعیین استاد راهنما و مشاوران، دانشجو بعنوان کاندیدای رسمی Ph.D وارد مرحله پژوهشی میشود.

هـ؛  تدوین رساله و دفاع از آن طبق ضوابط و دستورات عمومی آئین نامه دوره دکترا مصوب شورایملی برنامه ریزی، منجر به اخذ دکتری تخصصی Ph.D در روابط بین الملل می گردد.

تبصره (۱) : کلیه دانشجویان موظفند در طول دوره آموزشی و قبل از ورود به مرحله قطعی پژوهشی توانایی لازم و کافی در حد استفاده از متون تخصصی زبان خارجه (انگلیسی، فرانسه، آلمانی) را داشته باشند.

تبصره (۲) : دانشجو می تواند تحقیقات اولیه مرحله پژوهش را در مرحله آموزش و متناسب با دروس انتخابی آغاز نماید، ولی ثبت نام رسمی برای رساله موکول به موفقیت در امتحان جامع است.

فهرست دروس  اجباری و اختیاری

توضیحات :

(۱) دروسی که با علامت * مشخص شده اند، اجباری می باشند.

(۲) دروسی که با علامت × مشخص شده اند، ممکن است در هر گروه درسی جایگزین یک درس اجباری شوند.

(۳) از ۴ واحد درس مطالعات منطقه ای ۲ واحد اجباری و ۲ واحد اختیاری می باشد.

(۴) بقیه دروس اختیاری می باشند.

(۱) دروس عمـومی

۲؛  دروس تخصصی : گروه درسی روابط سیاسی بین المللی (سیاست و امنیت بین الملل)

(*)  پایان نامه در تمام گروههای درسی دکترای روابط بین الملل اجباری می باشد.

۳؛  دروس تخصصی : گروه درسی حقوق و سازمانهای بین المللی

۴؛  دروس تخصصی : گروه درسی روابط فرهنگی و اقتصادی بین المللی

۵؛  مطالعات منطقه ای

---

سرفصل دروس اجباری و اختیاری  دوره دکتری روابط بین الملل

توضیح : سرفصل و مشخصات برخی دروس اختیاری که در این جزوه منظور نشده، متناسب با زمان و مکان تنظیم و ارائه خواهد گردید.

(۲-۱) عنوان درس : نقد و ارزیابی تئوری های روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری (مشترک؛ عمومی)

پیشنیاز : ندارد

هدف : ارزیابی ظرفیت علمی و توان عملی نظریه های روابط بین الملل برای پاسخگوئی و تبیین رخدادها و پدیده های بین المللی و تفکیک آنها از نظر اعتبار عملی.

شرح درس : (۳۴ ساعت)

تئوری های روابط بین الملل به عنوان چکیده و نتیجه تجربه و تحلیل داده های بین المللی ابزار توانمندی برای تبیین و پیشگوئی رویدادهای محتمل الوقوع آینده می باشند. از آنجا که شیوه و درونمایه روابط بین الملل در حال گسترش و دگرگونی شتابان می باشد، اغلب فرآیندهای جدید از مطالعه رویدادهای جاری اساس نظریه های متکی بر داده های پیشین را متزلزل می سازد.

در این درس سعی بر این است که با کمک ابزارهای تحلیلی نوین، نظریه های عقیم و ناکارآمد از تئوریهای جدید و معتبر تفکیک و ملاک ارزیابی آنها در عرصه پویای روابط بین الملل، به ویژه در کشورهای جهان سوم، تبیین گردد.

---

(۲-۱) عنوان درس : ابزار نوین تجزیه و تحلیل در روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری (مشترک؛ عمومی)

پیشنیاز : آمار و ریاضیات کاربردی؛ مبانی داده پردازی کامپیوتری

هدف : مطالعه روش های نوین گردآموری یا تولید داده های بین المللی از طریق همانندسازی (Simulation) زمینه پژوهشی، مشاهده مستقیم و تحلیل کمّی داده ها جهت مدل سازی و بهره گیری از آنها در روابط بین الملل.

شرح درس : (۳۴ ساعت)

روش های گردآوری و تجزیه و تحلیل داده های روابط بین الملل و نتیجه گیری از آنها پایه و اساس همه فرضیه ها، قوانین و نگرش های روابط بین الملل است. از این رو دقت و کارایی این تئوری ها در گرو کمیت و کیفیت داده ها و روش های بکار رفته در تجزیه و تحلیل آنهاست. در نیمه دوم قرن بیستم تحول بزرگی در کمیت و کیفیت داده های روابط بین الملل از یکسو و روش های تجزیه و تحلیل آنها از سوی دیگر پدید آمد، به نحوی که روش های کمّی همگام با شاخص سازی بطور روزافزونی جای روش های کیفی و توصیفی پیشین را گرفته است.

در این درس روش های شبیه سازی (Simulation)، مقیاس سازی، تحلیل محتوا، مدل سازی آماری و ریاضی، تجزیه و تحلیل سیستمی؛  ارزش و سودمندی، روش بهینه سازی در تصمیم گیری های خرد و کلان مورد مطالعه کاربردی قرار می گیرد.

---

(۳-۱) عنوان درس : روش شناخت در روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری؛ عمومی

پیشنیاز : ندارد

هدف : افزایش دانش و بینش دانشجویان نسبت به روش های شناخت و مطالعه پدیده های روابط بین الملل به منظور فراهم آوردن زمینه های درک و پیش بینی حوادث آینده.

شرح درس : (۳۴ ساعت)

قلمرو روابط بین الملل تقریباً از همه دانش های علوم اجتماعی، مانند روانشناسی، جامعه شناسی، اقتصاد، حقوق، جغرافیا، سیاست و دیپلماسی، تاریخ، هنر و ادبیات و حتی پاره ای علوم دقیقه مانند ریاضی و فیزیک بهره برداری می کند. از همین رو آنرا یک دانش چند رشته ای یا میان رشته ای Interdisciplinary می نامند.

در این درس مقولات فلسفی و علمی شناخت و روش های مربوط به آن برای درک پدیده ها مطرح است. تلاش برای شناخت، تفکر و پژوهش فلسفی تحلیلی را ضروری می سازد و مشاهده و تجربه نیز جزء لاینفک آن است. هر روش شناختی که مدعی علمی بودن باشد با این وظیفه روبروست که روش ها، قواعد، شیوه های کار و معیارهای سنجش یا هنجارهای بنیادین را از دو طریق تبیین کند:

–  از لحاظ ماهیت و محتوای علمی و منطقی قوانین و ارزیابی درستی یا نادرستی آنها.

–  از لحاظ ارزش عملی و کارایی و توانائی و راه گشائی آنها.

با بهره گیری از روش های چهارگانه شناخت: روش جمودیت، روش تبعیت، روش درک مستقیم یا اشراق و بالاخره روش علمی، سیر تحول، کاربرد و کارایی روش های شناخت سنتی و جدید و عرصه های اختلاف در روش شناسی که منجر به شکل گیری مکتب های مختلف روابط بین الملل گردیده است، تجزیه و تحلیل می گردد.

---

 (۵-۱) عنوان درس : تحول مفاهیم در روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری؛ مشترک

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی تحلیلی در مفاهیم بنیادی روابط بین الملل به منظور افزایش بینش و درک عمقی نسبت به عوامل و متغیرهای تاثیرگذار بر ایجاد و تحول مفاهیم.

شرح درس : (۳۴ ساعت)

شناخت پدیده های روابط بین الملل محتاج نظریه پردازی عالمانه است و «مفاهیم» ابزار اولیه ساخت و پرداخت نظریه یا تئوری می باشد. واژه ها یا اصطلاحات در هر قلمرو علمی برای مبادله اطلاعات، یافته ها و ادراکات به کار می رود. هنگامی که واژه ها حامل بار علمی یا فلسفی می شوند به صورت مفاهیم در می آیند.

در این درس پس از ذکر مقدمه ای درباره شناخت مفاهیم و موضوعاتی از قبیل: مفاهیم و مصادیق، تجرید و تعمیم برای بیان مفاهیم، چگونگی شکل گیری مفاهیم و تحول تدریجی آنها بیان می شود. رابطه مفاهیم و نمادها و اسطوره ها و عوامل موثر و ذی مدخل در تغییر و تحول آنها نیز با ذکر مثال های عینی از پاره های مفاهیم بنیادی مطرح در قلمرو روابط بین الملل به تناسب زمان و مکان و اوضاع و احوال جهان تجزیه و تحلیل خواهد شد.

---

(۵-۱) عنوان درس : مسائل جاری بین المللی و مناطق بحرانی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری؛ عمومی و مشترک

پیشنیاز : ندارد

هدف : فراهم آوردن زمینه برای به کارگیری مفاهیم و نظریه های بنیادی دانش روابط بین الملل در رخدادهای جاری و بحرانهای تعیین کننده و تاثیرگذار بر نظام بین المللی به منظور دستیابی به الگوهای رفتاری بین المللی.

شرح درس : (۳۴ ساعت)

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

در این درس به فراخور اوضاع و احوال بین المللی، ترجیحاً رخدادها و بحرانهایی که به نحوی با منافع منطقه ای و بین المللی کشور ایران مرتبط است مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند؛ در جوار و به موازات بررسی و تحلیل کاربردی فراگردها، نظریه های عمدهروابط بین الملل برای تبیین الگوهای رفتاری بازیگران در یک قالب علمی به منظور تعمیم نتایج حاصله به رخدادهای محتمل الوقوع آینده مورد بحث و نقد قرار می گیرند. طبیعت و شکل این درس ایجاب م یکند که محتوای درس در هر مقطع تحصیلی متناسب با زمان و تحولات جاری باشد.

تحول مفاهیم در روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری

پیشنیاز : ندارد

هدف :

سرفصل دروس: (۳۴ ساعت)

---

 (۷-۱) عنوان درس : کامپیوتر و اطلاع رسانی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری ، عملی

پیشنیاز : ندارد

هدف : آشنائی با طرز کار کامپیوتر، اصول برنامه ریزی، چگونگی ارتباط با ماشین برای حل مسائل کمّی در روابط بین الملل.

سرفصل :

   چگونگی بهره برداری از کامپیوتر، آشنائی با مفاهیم کلی نرم افزار و سخت افزار، انواع روش های سازماندهی کامپیوتر (تمرکزی و غیرتمرکزی)، مراحل و روش های تبدیل اطلاعات کیفی و توصیفی به کمّی و تحلیلی، آشنایی با هوش مصنوعی سیستم های اطلاع رسانی، سیستم های خبری و بانکهای اطلاعاتی، آشنائی با سیستم عامل DOS و اصول برنامه نویسی به زبان BASIC، کاربرد کامپیوتر در برنامه های شبیه سازی، بازیهای استراتژیک، چانه زنی و دیگر زمینه های تحقیقی و کاربردی در روابط بین الملل.

---

(۱-۲) عنوان درس : نقش قدرت در سیاست بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری ؛  تخصصی

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل نقش و جایگاه قدرت در عرصه سیاست و مناسبات جهانی بمنظور افزایش بینش دانشجویان نسبت به ریشه های اختلاف، رقابت، تضاد، مناقشه و کشمکش در روابط بین الملل.

سرفصل درس : (۳۴ ساعت)

پدیده قدرت؛ سیر تحول و تکامل مفهوم قدرت؛ تعریف قدرت از دیدگاه مکتب های مختلف؛ تفکیک مفاهیم قدرت و نیرو؛ عوامل و عناصر تشکیل دهنده قدرت؛ شاخص های برآورد قدرت؛ نسبت قدرت؛ قدرت و سیاست؛ قدرت و حکومت؛ قدرت و مشروعیت؛ قدرت در عرصه های زمین، هوا و دریا؛ قدرت و استراتژی؛ قدرت و بازدارندگی؛ رقابت و کشمکش جهانی برای کسب قدرت؛ موازنه قدرت در سطوح مختلف؛ جایگاه قدرت نظامی در نظام دوقطبی و چندقطبی.

توزیع قدرت در نظام چندقطبی، دورنمای ساختار در دوران بعد از جنگ سرد، نقدر و ارزیابی جایگاه “قدرت مکتب سیاست” قدرت در روابط بین الملل؛ قدرت و اخلاق.

---

(۲-۲) عنوان درس : مسائل امنیتی جهان معاصر (با تأکید بر دوران بعد از جنگ سرد)

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری ؛  تخصصی

پیشنیاز : ندارد

هدف : افزایش بینش دانشجویان نسبت به فراگردهای دوران بعد از جنگ سرد و تجزیه و تحلیل مسائل امنیتی در نظم جهانی در شرف تکوین.

شرح درس : (۳۴ ساعت)

رخدادهای سریع و بحرانی سالهای نخست دهه پایانی قرن بیستم، محیط بین المللی و عرصه سیاست های جهانی، ساختار قدرت و دورنمای امنیت در مناطق حساس استراتژیک (مانند خاومرمیانه و خلیج فارس) را دستخوش التهاب و تغییر کرده است.

با سرآمدن دوران جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نظام بین المللی وارد مرحله تازه ای شده است که ظاهراً عاری از تعارض و خصومت می باشد. ولی شواهد و قرائنی در گوشه و کنار جهان بچشم می خورد که حاکی از تشدید مناقشات و خشونت های قومی، نژادی، ملی و مذهبی است و تهدیدی جدی به امنیت کشورها، بویژه در جهان سوم و مناطق آسیب پذیر می باشد.

در این درس ریشه ها و عوامل تأثیرگذار بر تحولات امنیتی در نظام چندقطبی در شرف تکوین، نیروهای برهم زننده نظم و دورنمای صلح امنیت در مناطق مختلف جهان، بویژه آسیای میانه، خاورمیانه و خلیج فارس، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.

---

(۳-۲) عنوان درس : همگرائی و واگرائی در روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری (تخصصی)

پیشنیاز : دروس اجباری عمومی و مشترک دوره دکتری روابط بین الملل

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل کاربردی در مورد عوامل و عناصر اتحاد و تفرقه در روابط بین دولتها به منظور دست یابی به الگوهای وحدت و همگرائی برای ایجاد نظم مطلوب و صلح پایدار در نظام منطقه ای و بین المللی.

سرفصل درس : (۳۴ ساعت)

–  مفاهیم و نظریه های شاخص در مورد وحدت و همگرائی از دیدگاه متفکرین کلاسیک، معاصر و در اندیشه اسلامی.

–  مبانی و ملاکـهــای وحدت در نظام بین المللی؛ سیستم های همگرا و واگرا در روابط بین المللی؛ نیروهای همگرا و واگرا؛ وراحل دست یابی به وحدت.

–  انگیزه ها و قالب های همگرائی؛ یونیورسالیسم و وحدت جهانی؛ فدرالیسم؛ رژیونالیسم و همگرائی منطقه ای.

–  علائق ملی و تنگناها : تعارض همگرائی با حاکمیت ملی ، ملی گرائی و قوم گرائی.

–  تجربه همگرائی در کشورهای جهان سوم، تجزیه و تحلیل علل ناکامی کوشش های منطقه ای و قاره ای برای وحدت و همگرائی، اتحادیه ها و پیمانهـا.

تناقض موجود در جهان سیاست و روابط بین الملل در مورد مسئله همگرائی و واگرائی، آینده ملت ها و اقوام در ساختار جدید نظام بین المللی.

---

(۴-۲) عنوان درس : جهان سوم در سیاست بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف :

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

---

(۵-۲) عنوان درس : تصمیم گیری و پژوهش عملیاتی در سیاست خارجی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : واحدهای اجباری

هدف :

---

(۶-۲) عنوان درس :  مذاکرات دیپلماتیک

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی (انتخابی)

پیشنیاز : دروس اجباری –  مشترک

هدف : فراهم آوردن زمینه آموزش و افزایش بینش در مورد اصول و فنون مذاکره به منظور دست یابی به اهداف و تامین منافع در عرصه مناسبات روابط گسترده بین المللی.

سرفصل های درس : (۳۴ واحد)

مذاکره و چانه زنی؛ تفکیک منافع صوری و ماهوی؛ تشخیص منافع و مصالح دراز مدت از هدفهای کوتاه مدت؛ روش های مذاکره؛ چگونگی تعیین اولویت ها در تعیین مواضع و منافع؛ دست یابی به موازنه ظریف و حساس در مذاکره؛ تشخیص مسئله و راه کارهای برخورد با آن؛ انتخاب راه کار اصلح؛ معیارهای انتخاب؛ تصمیم گیری در شرایط اضطراری و عرصه نامطمئن مذاکرات؛ طرق مقابله با چالشها و دفع فشارها، بهره برداری از فرصت ها، تاکتیک های افزایش اعتبار و کاهش هزینه تسلیم به خواسته های مقابل؛ روش های غیراصولی و غیراخلاقی در مذاکرات؛ طرح مسائل عمده؛ فرضیه ها و قواعد و الگوهای بازی در مذاکرات دیپلماتیک …

---

(۷-۲) عنوان درس : سیاست خارجی تطبیقی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری

پیشنیاز : دروس تخصصی اجباری گروه درسی روابط سیاسی بین المللی

هدف : مقایسه سیاست خارجی دولت ها از لحاظ ساختاری و رفتاری.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

ویژگیهای ساختاری دولت ها –  در رابطه میان ساختارهای گوناگون –  تنوع ساختاری و برخورداری یا عدم برخورداری زیرسیستم ها از استقلال لازم برای تصمیم گیری و سیاست گذاری –  تشکل اهداف و منافع ملی در چارچوب ساختارهای گوناگون –  رابطه میان مختصات نظام سیاسی و سیاست گذاری خارجی –  مقایسه نظام های توسعه یافته و توسعه نیافته از لحاظ سیاست گذاری خارجی.

---

(۸-۲) عنوان درس : سیاست خارجی ایران در تئوری و عمل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی و مطالعه در ساختار و روند تصمیم گیری سیاست خارجی در ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی (از مقطع جنگ جهانی دوم) بمنظور دستیابی به الگوهای نظری.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

بررسی و تجزیه و تحلیل عوامل پایدار و ناپایدار و در عین حال مؤثر در تصمیم گیری سیاست خارجی در ایران؛ تحلیل شیوه تصمیم گیری با توجه به رویدادهای عمده سیاست خارجی ایران؛ بررسی نقش جغرافیا، جمعیت، فرهنگ، ایدئولوژی، گرایش ها و وابستگی یا عدم وابستگی به محیط و سیاست های بین المللی؛ بررسی عوامل قدرت و توانائیهای نظامی و اقتصادی کشور به عنوان عوامل سیال و ناپایدار در جهت تئوریزه کردن فراگرد تصمیم گیری.

از جمله پدیده هائی که به عنوان مثال مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت عبارتند از:   ۱- مسئله تخلیه نیروهای شوروی از آذربایجان   ۲- علل و عوامل ملی شدن صنعت نفت   ۳- کودتای ۲۸ مرداد   ۴- حضور در پیمانهای سنتو و دوجانبه با امریکا   ۵-ئ تحولات سالهای ۴۱ و ۴۲   ۶- بحران نفتی سالهای ۱۳۵۱ به بعد   ۷- بحران گروگانگیری و اشغال سفارت امریکا   ۸- علل بروز جنگ تحمیلی   ۹- امضاء بیانیه های الجزایر   ۱۰- ماجرای ماک فارلن یا “ایران- کنترا”   ۱۱- پذیرش قطعنامه.

---

(۹-۲) عنوان درس : بحران و مناقشات بین المللی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : دروس اجباری –  مشترک (برای دانشجویان سال دوم مرحله آموزشی)

هدف : افزایش بینش دانشجویان برای شناخت، درک و تدبیر پدیده های بحرانی و زمینه های ایجاد و بروز مناقشات بین المللی به منظور دست یابی به ابراز و روش های برخورد با آنها جهت تامین و حفظ منافع ملی.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

تعریف بحران از دیدگاههای مختلف؛ مفهوم مناقشه و ابعاد گوناگون رفتار تنازعی و ستیزه شناسی در عرصه روابط بین الملل؛ تحلیل تطبیقی پدیده مناقشه؛ ارزیابی تأثیر متقابل متغیرهای رفتاری؛ نقش محیط در رفتار تنازعی دولت ها؛ بحران داخلی و رفتار تنازعی خارجی؛ تخلیه تنش های داخلی به محیط بین المللی؛ نقد و ارزیابی فرضیه ها و نظریه های بحران و مناقشه و جایگاه و ارزش علمی آنها در قلمرو دانش روابط بین الملل.

---

(۱۰-۲) عنوان درس : جهان اسلام در سیاست بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : دروس تخصص اجباری

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل جایگاه جهان اسلام و اهمیت آن در فراگردها و تحولات گذشته و جاری سیاست و روابط بین الملل به منظور شناسائی نقاط ضعف و قدرت و ارزیابی میزان تأثیرگذاری آن آن در شکل گیری نظام جهانی در شرف تکوین.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

تعریف جهان اسلام و ویژگیهای آن از جهات مختلف جغرافیائی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی، عقیدتی و … ؛ وضعیت اقلیت های مسلمان در مناطق مختلف جغرافیائی و کشورها؛ روند شکل گیری جوامع اسلامی در طول تاریخ؛ بررسی علل افت و خیزهای حکومت های اسلامی؛ رابطه جهان اسلام با جهان مسیحیت و سایر ادیان؛ برخورد جهان اسلام در دوران استعمار غرب؛ مبارزات ضداستعماری و نهضت های آزادیبخش اسلامی؛ مقایسه تطبیقی ایدئولوژی اسلامی و دیگر مکتب های عقیدتی (لیبرالیسم و کمونیسم)؛ اسلام در دوران معاصر؛ زمینه های شکل گیری نهضت های اسلامی؛ بنیادگرائی اسلامی و تأثیر آن در فراگردهای سیاسی جهانی و نظم نوین بین المللی.

---

(۱۱-۲) عنوان درس : مطالعه تطبیقی نظام های سیاسی بین المللی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری (تخصصی)

پیشنیاز : دروس عمومی مشترک

هدف :

---

(۱-۳) عنوان درس : اصول حقوقی حاکم بر روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل اصول اساسی و پایدار ناظر بر روابط بین دولتهای مستقل حاکم به منظور دست یابی به قواعد و ملاکهای محدودکننده یا بازدارنده رفتار بازیگران در عرصه روابط بین الملل.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

اصل حاکمیت و برابری دولتها و آثار ناشی از آن؛ اصل حق تعیین سرنوشت؛ اصل منع توسل به زور در روابط بین دول؛ اصل عدم مداخله در امور داخلی کشورها؛ اصل حل مسالمت آمیز اختلافات و دعاوی بین المللی؛ اصل احترام برای حقوق بشر و آزادی های اساسی؛ اصل وفای به عهد؛ حسن نیت؛ اصل همکاری بین المللی تحلیل ویژگیهای اصول مورد بحث و ارتباط بین آنها؛ بررسی کاربردی اصول در روابط بین الملل؛ نتیجه گیری.

---

(۳-۳) عنوان درس : حقوق بین الملل توسعه و محیط زیست

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : ندارد

هدف : افزایش دانش و بینش دانشجویان نسبت به مسائل حقوقی توسعه و الزامات قانونی حفظ محیط زیست طبیعی و انسانی در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

امروزه با گسترش آگاهی های مربوط به حق توسعه و بهره گیری از منابع و امکانات طبیعی کشورها از یکسو و مخاطرات ناشی از تخریب بی رویه محیط زیست از سوی دیگر مسایل پیچیده ای را در مسیر تکامل جوامع ایجاد کرده است. توجه به کره خاک به صورت یک سیستم بهم پیوسته، حقوق و تکالیف متعددی را برای کشورها ایجاد کرده و کنفرانس های جهانی مهمی مانند اجلاس زمین ۱۹۹۲ در «ریو» مسایل عدیده محیط زیست و توسعه را مورد توجه قرار داده است.

بررسی سوابق مربوط به کنفرانس محیط زیست از استکهلم در سال ۱۹۷۲ تا اجلاس ریو در سال ۱۹۹۲ ؛ نظـر به محیط زیست مشترک در حقوق بین الملل؛ نظریه حق بنیادی انسانها در برخورداری از محیط زیست سالم؛ مسایل حقوقی محیط زیست در زمین،‌ دریا و هوا؛ کنوانسیونها و معاهدات عمومی؛ منطقه ای و بین المللی؛ کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها؛ تجزیه و تحلیل بیانیه ریو درباره محیط زیست و توسعه؛‌ نقش محیط زیست و توسعه در روابط بین الملل آینده.

---

(۴-۳) عنوان درس : حقوق جنگ و بیطرفی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی (انتخابی)

پیشنیاز : اصول حقوقی ناظر بر روابط بین الملل

هدف : افزایش بینش و آگاهی دانشجویان به مسایل حقوقی مرتبط با مخاصمات مسلحانه و مقررات عرفی و قراردادی بین المللی ناظر بر حق توسل به جنگ،‌بیطرفی و موازین مربوط به آداب جنگی.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

کلیات و مفاهیم حقوق جنگ و بیطرفی؛ تفکیک اصل حق توسل به جنگ Jus ad bellum و حقوق جنگ و منازعات مسلحانه Jus in bello ؛ تفکیک بین جنگ از دیدگاه حقوق بین الملل و سایر اقدامات خصمانه، منابع حقوق جنگ و بیطرفی؛ تدوین و توسعه تدریجی حقوق جنگ؛‌ مقدمات بروز جنگ و اثرات عمومی وضعیت جنگ؛ تاثیر بروز جنگ روی اتباع و کالاهای متخاصم و بیطرف؛ حقوق و تکالیف دولتها در جنگهای زمینی، هوایی و دریائی؛ مسئله تجاوز در حقوق بین الملل؛ جنگ و دفاع مشروع در حقوق بین الملل؛ متارکه جنگ؛ ترک مخاصمه؛‌ آتش بس و پایان جنگ؛ بررسی موردی جنگهای بین المللی و منطقه ای در ارتباط با رعایت یا نقض مقررات جنگی با تأکید بر جنگ ایران و عراق؛ بررسی منشور دادگاه نورنبرگ برای محاکمه جنایتکاران جنگی و سایر موضوعات مرتبط با جنگها و مخاصمات جاری بین المللی.

---

(۵-۳) عنوان درس : سازمان ملل و امنیت جهانی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  تخصصی –  اجباری

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل نقش و وظائف و کارآئی سازمان ملل متحد در استقرار و تحکیم صلح و امنیت بین المللی.

سرفصل درس : (۳۴ ساعت)

بررسی اجمالی علل و زمینه های تشکیل جامعه ملل و عملکرد آن در زمینه استقرار صلح و امنیت؛ نقد و ارزیابی علل ناکامی و سقوط جامعه ملل؛ مفهوم و هدف امنیت دسته جمعی در چهارچوب میثاق جامعه ملل و منشور ملل متحد؛‌نقش سازمان ملل متحد در استقرار صلح و امنیت؛ وظایف شورای امنیت؛ نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد؛ عملکرد سازمان ملل متحد و شورای امنیت در جنگهای منطقه ای با تأکید بر جنگ عراق و ایران؛ ارزیابی موضع گیری سازمان ملل متحد در جنگ نیروهای متحد علیه عراق برای آزادسازی کویت؛ ارزیابی نقش سازمان ملل متحد در نظام نوین جهانی در شرف تکوین؛‌ جایگاه جهان سوم در تأثیرگذاری بر تصمیمات سازمان ملل متحد در امر مربوط به نظم و امنیت بین المللی.

---

۷-۳) عنوان درس : حقوق بشر و روابط بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی (انتخابی)

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل جایگاه و حقوق بنیادی فـرد در قوانین بین المللی و دیدگاههای نظامهای مختلف حقوقی نسبت به نوع و نحوه حمایت از آن.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

فلسفه حمایت فرد و حفظ حیثیت انسانی در مکاتب و مذاهب مختلف؛ حقوق بین الملل سنتی و حمایت از جایگاه و مقام فرد در جامعه؛ نفوذ فلسفه غربی حقوق بشر در تنظیمات و تتبعات حقوقی بین المللی؛‌ اهتمام در جهت تدوین و توسعه تدریجی استانداردها و معیارهای جهانی حقوق بشر و نقش سازمانهای منطقه ای و بین المللی، بویژه سازمان ملل متحد و ارگانهای تابعه آن در حمایت از حقوق بشر؛ تلقی نظام های مختلف حقوقی از حقوق بشر؛ ‌مجموعه مقررات حقوق بشر Bill of Human Rights  ؛ صلاحیت ها و کنترل ها و تصمیمات اجرائی مقررات مربوط به حقوق بشر؛ حقوق بشر در قوانین و ایدئولوژی اسلامی؛ سازمانهای غیردولتی (N.G.O) و حقوق بشر؛ کارنامه حقوق بشر در سازمان ملل متحد؛ حقوق بشر به عنوان ابزار فشارهای سیاسی در روابط بین الملل؛‌ الگوهای جهانی مورد پذیرش عام در مورد حمایت از حیثیت و شئون انسانی در سطح جهانی؛ آینده حقوق بشر در روابط بین الملل.

---

۸-۳) عنوان درس : حقوق بین الملل دریاها

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی تحولات اخیر در قلمرو حقوق دریاها و تجزیه و تحلیل مواضع گروههای مختلف جغرافیائی در توزیع قدرت و ثروت در قلمروهای آبی.

سرفصل های درس : (۳۴ ساعت)

تاثیر عوامل مختلف تاریخی، جغرافیائی، اقتصادی، سیاسی، علمی و تکنولوژیک در ایجاد و تحول نظام حقوقی ناظر بر گستره های آبی؛ دسته بندی کشورهای مختلف از جهت دسترسی به دریا؛ مرور سوابق کنفرانس های تدوین حقوق دریاها؛‌ نظریه میراث مشترک بشریت؛ مسئله دست یابی به اجماع و موازنه ظریف منافع متعارض در قلمرو دریا بین کشورهای ساحلی، بدون ساحل، بدون فلات قاره،‌ و کشورهای در وضعیت جغرافیائی نامساعد؛ تقابل کشورهای پیشرفته صنعتی و کشورهای در حال توسعه در دست یابی به نظام نوین حقوقی ناظر بر دریاها؛ ‌مسئله امنیت و عبور بی ضرر از دریای سرزمینی؛‌ مسئله عبور ترانزیتی از تنگه های بین المللی و نیات سیاسی – استراتژیک مواد کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها؛ مفهوم جدید فلات قاره؛ مفهوم منطقه انحصاری اقتصادی؛‌ مسئله بهره برداری از میراث مشترک بشریت و عملکرد کمیسیون مقدماتی حقوق دریاها؛ ‌ویژگی های دیوان بین المللی حقوق دریاها؛ تجزیه و تحلیل موضع و عملکرد کشورهای جهان سوم با تأکید بر موضع ایران در مورد کنوانسیون جدید حقوق دریاها؛ مسائل حقوقی خلیج فارس در پرتو کنوانسیون جدید حقوق دریاها …

---

۹-۳) عنوان درس : مسئولیت بین المللی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری

پیشنیاز : ندارد

هدف : افزایش بینش دانشجویان درباره رژیم حقوقی مسئولیت در روابط بین الملل.

سرفصل: (۳۴ ساعت)

مسئولیت بین المللی: تعاریف،‌کلیات و مبانی مسئولیت دولت ها در حقوق بین الملل؛ نظریه های مربوط به مسئولیت بین المللی؛ موارد مسئولیت حقوقی دولت؛ مسئولیت دولت ناشی از اعمال قوه اجرائیه،‌ قضائیه و مقننه؛ تکالبف بین المللی کشور در مقابل اتباع بیگانه؛‌ جبران خسارت ناشی از درگیر شدن مسئولیت دولت؛ دسته بندی خسارات مستقیم،‌مادی و معنوی و نحوه جبران آنها.

در این درس علاوه بر قضایا و سوابق حقوقی کلاسیک مربوط به مسئولیت بین المللی؛ مسائل جاری موضوع نیز به صورت کاربردی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

---

۱۰-۳) عنوان درس : جهان سوم و حقوق بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری –  تخصصی

پیشنیاز : ندارد

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل نقش کشورهای جهان سوم در تدوین و توسعه تدریجی و تکامل حقوق بین الملل جدید.

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

تأثیر روابط بین الملل جدید بر حقوق بین الملل از بعد از جنگ جهانی دوم؛ ضرورت سازگار شدن حقوق بین الملل با دگرگونی های سیاسی و نظم جهانی در دوران پیدایش دولت- ملت های مستقل جدید در سرزمین های تحت سلطه استعمار؛ مفهوم جهان سوم؛ معیارهای مختلف قرار گرفتن در گروه جهان سوم سنتی؛ جنبش های ضد استعماری و افزایش کمی تعداد کشورها؛‌ حضور و مشارکت کشورهای نو استقلال در عرصه سیاست و روابط بین الملل و چالش اصول سنتی حقوق بین الملل؛ نمونه هائی از تأثیرات جهان سوم در روند تحول حقوق بین الملل؛ نقش جهان سوم در تنظیم و تصویب قطع نامه های موجد قانون در سازمان ملل متحد؛‌ جهان سوم و حق تعیین سرنوشت جهان سوم و اصول حاکمیت دولتها؛ جهان سوم و مسئله جانشینی دول جدید؛ جهان سوم و مسئولیت بین المللی دولت؛‌ جهان سوم و مسئله ملی کردن سرمایه ها؛‌ جهان سوم و اصل عدم تجاوز به تمامیت ارضی و استقلال کشورها؛‌ جهان سوم و عهدنامه های تحمیلی و نابرابر.

---

۱-۴) عنوان درس : اقتصاد سیاسی بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  تخصصی –  اجباری

پیشنیاز : اقتصاد خرد و کلان

هدف : افزایش بینش و درک دانشجو نسبت به مسائل اقتصاد جهانی که در روابط بین الملل تأثیرگذاری می کند.

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

نظریه های کلاسیک اقتصاد بین الملل؛‌ نظریه مزیت مطلق و مزیت نسبی؛ علل و اساس تجارت بین الملل؛‌ عرضه و تقاضا در تجارت بین الملل؛ ‌قیمت کالا و عوامل تولید در مبادلات بین المللی؛‌ تجارت و تحرک عوامل تولید؛‌ سیاست های بازرگانی؛‌ تعرفه ها و آثار آن در روابط بین الملل؛‌ اتحادیه های گمرکی و بازار مشترک؛ مسئله رشد و تجارت بین الملل؛ ‌مفهوم جدید وابستگی  تقسیم کار در مبادله کالا؛ سرمایه و نیروی کار در روابط بین الملل؛ شرکت های چندملیتی و نقش آنها در سیاست و روابط بین الملل؛ جهان سوم در عرصه اقتصادی جهان معاصر؛ بازرگانی خارجی ایران؛ بازار مشترک اسلامی.

---

۲-۴) عنوان درس : روابط اقتصادی و تجارت شمال و جنوب

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف :

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

---

۳-۴) عنوان درس : تجارت اسلحه و امنیت بین الملل

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف :

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

---

۴-۴) عنوان درس : مسائل بین المللی نفت، انرژی و کشورهای در حال توسعه

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف : بررسی و تجزیه و تحلیل نقش نفت و انرژی های جانشین در قلمرو روابط بین الملل با تأکید بر مسائل و مشکلات کشورهای جهان سوم.

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

نفت و منابع انرژی به عنوان نیروی اصلی محرکه توسعه و رشد اقتصادی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه مورد توجه است. از زمانی که کشورهای صادرکننده نفت سیاستهای خود را در چارچوب اوپک هماهنگ و اعمال کردند تا بروز بحران عظیم نفتی در سال ۷۴-۱۹۷۳و آثار بعدی آن در شرق و غرب، جهان شاهد افت و خیزهای مکرر در نقش نفت در فراگردهای سیاسی –  اقتصادی، بین المللی و تأثیرگذاری انرژی های جانشین بر روند رشد و توسعه کشورهای تولیدکننده نفت در جهان سوم بوده است. در این درس با مرور کوتاهی بر سابقه موضوع،‌ وضعیت فعلی و دورنمای آتی نفت و انرژی تجزیه و تحلیل می گردد.

---

۵-۴) عنوان درس : منابع بین المللی،‌ توسعه و مبادلات جهانی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف :

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

---

۶-۴) عنوان درس : مسائل پولی و بانکی بین المللی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف :

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

---

۷-۴) عنوان درس : بررسی تطبیقی نظامهای اقتصادی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف : مقایسه سیستم های عمده اقتصادی جهان از نظر نحوه و روش های تصمیم گیری،‌ تخصیص منابع و توزیع تولید و درآمدها.

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

–  متدولوژی مقایسه نظام های اقتصادی

–  مفاهیم، روش ها، اهداف و نظریه های متداول در نظام های مختلف اقتصادی

–  الگوی اقتصاد سرمایه داری (با ذکر مثال از چند کشور شاخص)

–  الگوی اقتصاد سوسیالیستی

–  الگوی اقتصاد برنامه ریزی متمرکز

–  الگوی اقتصاد جهان سوم و توسعه اقتصادی

–  مقایسه نظام های اقتصادی از نظر کارائی و پاسخگوئی به نیاز کشورهای در حال توسعه برای دست یابی به یک الگوی معقول و کارآمد توسعه اقتصادی با تأکید بر مسائل ایران.

---

۸-۴) عنوان درس : روابط فرهنگی،‌ ارتباطات و مبادلات بین المللی

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف : افزایش بینش و فراهم آوردن زمینه های درک قلمرو ارتباطات و تأثیرگذاری فرهنگی در مبادلات بین المللی و شناسائی اهداف،‌ابزار و عملکرد فرهنگ های مهاجم بمنظور مقابله با آنها.

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

گفته می شود که قرن بیست و یکم عصر ارتباطات است و جنگهای آینده میان بازیگران روابط بین الملل از میدانهای نظامی به عرصه افکار عمومی و تهاجم فرهنگی سوق داده خواهد شد. تحولات دانش فنی در قلمرو انفورماتیک، جهان را به دهکده ای مبدل ساخته که در آن مرزهای طبیعی و سیاسی به تدریج کمرنگ می شود. قدرت های مهاجم با توسل به ابزارهای جدید اطلاع رسانی مثل ماهواره قادرند به حریم های امن ملت ها رسوخ کرده و باورها و معتقدات و شیوه زندگی، تفکر،‌ تغذیه،‌ مصرف آنها را مورد تهاجم قرار دهند. مبادله اطلاعات از شمال به جنوب کشورهای جهان سوم را مستقیماً در معرض مخاطرات ناشناخته ای قرار داده است.

در این درس ابعاد مختلف روابط فرهنگی و اهداف و ابزار و عملکرد فرهنگ های سلطه گر با بهره گیری از مفاهیم،‌ روش ها و تئوریهای مبادله فرهنگی، انسان شناسی، جامعه شناسی ارتباطات، روانشناسی با تأکید بر مشکلات و راه کارهای جهان سوم برای مصون سازی جوامع سنتی در مقابل تهاجم فرهنگی غرب مورد مطالعه قرار می گیرد.

---

۹-۴) عنوان درس : تکنولوژی و روابط بین الملل (با تأکید بر مشکلات جهان سوم)

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :  نظری

سرفصل دروس: (۳۴ ساعت)

---

۱۰-۴) عنوان درس : مسائل عمده اقتصادی معاصر

تعداد واحد : (۲)

نوع واحد :

پیشنیاز :

هدف :

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

---

۱-۵) عنوان درس : مطالعات منطقه ای

تعداد واحد :  ۴ واحد

نوع واحد :   ۲ واحد اجباری و ۲ واحد انتخابی

پیشنیاز : دروس عمومی مشترک

هدف : بررسی و مطالعه کاربردی در مسائل ژئوپلتیک کشورهای همسایه و سایر مناطق استراتژیک جهان با توجه به منافع ملی و روابط خارجی ایران، بمنظور افزایش بینش، احاطه و تمرکز مطالعات موردی دانشجویان در یکی از مناطق عمده جغرافیائی جهان.

سرفصل های درس: (۳۴ ساعت)

با توجه به نحوه توزیع واحدهای درسی،‌ هر دانشجو موظف خواهد بود از ۴ واحد مطالعات منطقه ای ۲ واحد بصورت اجباری درباره کشورهای همسایه ایران،‌منطقه خاورمیانه یا خلیج فارس ارائه دهد.  ۲ واحد دیگر بصورت اختیاری انتخاب می گردد.

در هر منطقه نخست جغرافیای سیاسی (ژئوپلتیک) از ابعاد مختلف و سپس روابط ایران در گذشته و حال و تأثیرات متقابل سیاست، اقتصاد،‌ فرهنگ و … بررسی و تجزیه و تحلیل می گردد. هر دانشجو ممکن است مطالعات موردی و کاربردی خود را روی یک کشور شاخص در یک منطقه انجام دهد ولی باید درک عمقی از مجموعه منطقه موردنظر داشته باشد. سرفصل تفصیلی هر منطقه به فراخور زمان و مکان بوسیله استاد مربوطه تنظیم خواهد شد.